Het dorp Anderen, een zanddorp, is prachtig gelegen op de Hondsrug en maakt deel uit van het Nationaal Beek- en Esdorpen Landschap (NBEL) van de Drentsche Aa.

De naam Anderen wordt door deskundigen als volgt verklaart: An-de-renne, dit betekend aan het diepje.

Langs de 6 straten die het dorp telt, staan ongeveer 100 woningen en boerderijen welke huisvesting bieden aan ongeveer 300 personen. Er zijn nog weinig boerderijen met de oorspronkelijke agrarische bestemming.

Dat het al heel lang goed toeven is in Anderen, blijkt uit het feit dat het dorp zeker meer dan 800 jaar bestaat. Gebinten van de boerderij aan het Hagenend 3 stammen uit 1376, terwijl uit bisschoppelijke leenprotocollen blijkt dat deze boerderij al tussen 1379 en 1382 werd beleend aan Albert Avinghe.

De boerenkoolstronk (Moes of Moous op z’n Drents) staat voor de bijnaam van de inwoners van Anderen: Moeshappers. .. Toen eene boerenfamilie uit Gasselte een dezer dagen een boerderij betrok in het dorpje Anderen, maakte het daar kennis met een bijzonder plaatselijk gebruik. Bij aankomst in het dorp stond de gehele bevolking klaar om een handje te helpen bij de inrichting van den wooning.
Doch aleer het gezin daadwerkelijk zich eene slaapstede kon verschaffen, moest eerst worden voldaan aan een ritueel, hetwelk diende om aan te geven dat men zich vanaf heden tot de bewooners rekende. In de deuropening was een struik boerenkool gehangen. Voor men naar binnen ging was ieder lid van het gezin verplicht een hap uit deze groente te nemen. Hiermede was het huis als het ware gezegend… Naar verluidt bestaat dit gebruik ter plaatse al sinds onheuglijke tijden..

In 1996 is het laatste middenstandsbedrijf uit Anderen verdwenen.  Voor alle andere benodigdheden en faciliteiten is men aangewezen op naburige plaatsen als Rolde, Gieten en Assen.

 

Historie

Anderen is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente Aa en Hunze. T/m 1997 gemeente Anloo.

Naam

In het Drents

Aandern.
1217 Anderne, 1381-1383 Andren, Anderen.
Naamsverklaring
Voorgesteld is Annerhorne* ‘hoek of streek die aan de persoon Anne behoort of die vanuit de plaats Annen bevolkt is’. Problematisch hierbij is dat de oudste vormen reeds een d vertonen en dat het accent niet op het tweede lid ligt. Alternatieven zijn: and-herne* of and-haron* met and ’tegenover gelegen’; anud-herne*, –haronwaarin anud ‘eend’; de plantnaam andoren; andero* ‘koe, vaars’; diverse andere aansluitingen aan woorden buiten het Germaans en tenslotte Andra, Andara, een oude stam die vooral in waternamen optreedt. Een verantwoorde keuze is niet mogelijk. (1)
* Gereconstrueerde vorm.

Bijnamen

– Mooshappers = boerenkoolhappers. Het was in Anderen eertijds gebruik, dat men de nieuwe huurboeren en hun volwassen huisgenoten bij het betreden van hun nieuwe woning in een stronk boerenkool (moos), die in de deuropening hing, liet happen. Vandaar: ‘Anerse Mooshappers’. Zie voor een soortgelijk gebruik bij Annen en Grolloo.
– Ook de bijnaam Moosstengels duidt op de teelt van boerenkool. De armen droogden soms de ‘moosstengels’, om ze als brandstof in de kachel te gebruiken.
– De schimpnaam Moesappels is zeer waarschijnlijk een verbastering vanMooshappers. (2)

Ligging

Anderen ligt O van Assen, W van Gieten, NO van Rolde, ZZO van Anloo.

Statistische gegevens

– In 1840 had Anderen 18 huizen met 121 inwoners.
– Tegenwoordig heeft Anderen ca. 100 huizen met ca. 250 inwoners.

Geschiedenis

In Anderen zijn, evenals in Drouwen, stenen vuistbijlen gevonden uit 60.000 v.Chr. Dit zijn de oudste bewijzen van bewoning in Drenthe.

De plaats Anderen bestaat al zeker meer dan 600 jaar. Gebinten van de boerderij aan het Hagenend 3 stammen uit 1376, terwijl uit bisschoppelijke leenprotocollen blijkt dat deze boerderij al tussen 1379 en 1382 werd beleend aan Albert Avinghe.

De laatste winkel van Anderen is in 1996 verdwenen.

Er zijn in Anderen vandaag de dag nog slechts ca. 5 boerderijen die nog agrarisch in bedrijf zijn.

Als u zich nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Anderen, kunt u terecht bij de Stichting Historie Anderen.

Bezienswaardigheden 

– Anderen heeft 5 rijksmonumenten.

Literatuur

– ‘Anderen, het dorp van de Moeshappers’ (uitg. Stichting Historie Anderen, 1998. Het boek is overigens uitverkocht).